Xrom (II) oksid

Fiziki xassələri

İki polimorf formada mövcuddur. Qırmızı (pirofor deyil) və qara pirofor toz (havada öz-özünə alovlanan) buna görə də qara modifikasiya su qatının altında saxlanılır (su ilə qarşılıqlı təsir göstərmir). Altıbucaqlı kristalları əmələ gətirir. Bütün xrom oksidləri kimi odadavamlıdır. Suda həll olunmur.

Alınması

• Azot turşusu və ya oksigen ilə xrom amalgamasının CrHg₃ və ya CrHg oksidləşməsi nəticəsində əldə edilir:

$\mathrm{𝟤}𝖢𝗋𝖧{𝗀}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\to }\mathrm{𝟤}𝖢𝗋𝖮\mathsf{+}\mathrm{𝟨}𝖧𝗀$

• Xrom ııı oksidin reduksiya nəticəsində:

${𝖧}_{\mathrm{𝟥}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖢{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{\to }\mathrm{𝟦}𝖢𝗋𝖮\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

• Cr (CO)₆ karbonilin termiki parçalanması ilə də əldə edilə bilər.

Kimyəvi xassələri

1. 697 °C temperaturda parçalanır:

$\mathrm{𝟥}𝖢𝗋𝖮\mathsf{\to }𝖢{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}𝖢𝗋$

2. 1000 °C -də hidrogenlə xrom metalına qədər reduksiya edilir:

:: $𝖢𝗋𝖮\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{1000^{o}C}{\to }𝖢𝗋\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

3. Həmçinin koksla reduksiya etmək olar:

$𝖢𝗋𝖮\mathsf{+}𝖢\stackrel{t}{\to }𝖢𝗋\mathsf{+}𝖢𝖮$

4. Əsası xassələr görsədərək xlorid turşusunda həll olunur, nəticədə su və xrom II xlor alınır:

$𝖢𝗋𝖮\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖧𝖢𝗅\mathsf{\to }𝖢𝗋𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Durulaşdırılmış azot və sulfat turşusunda həll olunmur. Havada qızdırıldıqda güclü reduksiyaedici xüsusiyyətlərini nümayiş etdirərək xrom (III) oksidinə qədər sürətlə oksidləşir.

$\mathrm{𝟤}𝖢𝗋𝖮\mathsf{+}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{1000^{o}C}{\to }𝖢{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}𝖢𝖮$

Toksikliyi

6 -dan az valentliyi olan xrom birləşmələri aşağı toksikliyə malikdir. 6+ valentliyi olan xrom birləşmələri (xrom (VI) oksid) təhlükəli zəhərlər və kanserogenlər kimi tanınır.

İstinadlar

• Некрасов Б.В. Основы общей химии. — Т.1. — М.: Химия, 1973. — С. 380
• Неорганические соединения хрома: Справочник. — Л.: Химия, 1981. — С. 9
• Неорганическая химия / под ред. Ю.Д. Третьякова. — М.: Академия, 2007. — Т. 3. — 352 с.