RAROC
RAROC (Şablon:Dil-en — Riskə uyğunlaşdırılmış kapitalın gəlirliyi) — banklarda və maliyyə təşkilatlarında risklərin idarə edilməsi və investisiyaların effektivliyini qiymətləndirmək [1] üçün istifadə olunan bir metoddur. RAROC, maliyyə qurumlarına hansı layihələrin və ya məhsulların daha sərfəli olduğunu, eyni zamanda riski nəzərə alaraq hansı sahələrə kapital ayırmağın daha məqsədəuyğun olduğunu müəyyən etməyə kömək edir.[2]
RAROC-un əsas formulu
Burada:
- Riskə düzəliş edilmiş gəlir — layihədən və ya aktivdən əldə edilən gəlir, risklər nəzərə alınaraq hesablanır (məsələn, kredit riskləri, bazar riskləri və s.).
- İqtisadi kapital — layihəni və ya aktivləri dəstəkləmək üçün lazım olan kapital miqdarıdır. Bu, risklərin təsirini ödəmək üçün ayrılan kapitaldır.[3]
Əsas üstünlükləri
Yüksək gəlir gətirən, lakin riskli layihələri aşağı gəlirli, lakin etibarlı layihələrlə müqayisə etməyə imkan verir. Bank və ya maliyyə qurumları resurslarını daha effektiv bölüşdürə bilirlər. Maliyyə təşkilatlarının uzunmüddətli risk idarəetmə strategiyalarını təyin etməsinə dəstək olur.[4]
Nümunə
Əgər bir bank iki layihəni müqayisə edirsə:
- Layihə A: 10 milyon gəlir gətirir, amma yüksək riskli olduğu üçün daha çox kapital tələb edir.
- Layihə B: 8 milyon gəlir gətirir, amma daha az kapital tələb edir.[5]
RAROC bu layihələri müqayisə etməyə və hansının bank üçün daha sərfəli olduğunu görməyə kömək edir. Bu yanaşma, xüsusilə, bankların kredit portfeli, investisiya layihələri və sığorta məhsulları üçün çox vacibdir.