Natrium dihidrogen pirofosfat

Şablon:Məlumat qutusu Natrium dihidrogen pirofosfat (Na₂H₂P_2O7) – qeyri-üzvi birləşmədir, pirofosfor turşusunun və qələvi metalı natriumun turş duzudur.

Fiziki xassələri

Natrium dihidrogen pirofosfat — rəngsiz kristallardı, soyuq suda orta dərəcədə həll olunur, isti suda parçalanır. Na2H2P2O7• 6H2O formasının kristalhidratını əmələ gətirir.

Alınması

1. Natrium dihidrogen fosfatın qızdırdıqda parçalanması zamanı alınır:

$𝖭𝖺{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\stackrel{160^{o}C}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

2. Pirofosfor turşusu məhlulunun durulaşdırılmış natrium hidroksid məhlulu ilə neytrallaşdırılması:

${𝖧}_{\mathrm{𝟦}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖮𝖧\stackrel{}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

3. Soyuq qatı sirkə turşusunun, natrium pirofosfatının doymuş məhluluna təsiri nəticəsində:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟦}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖢{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}𝖢𝖮𝖮𝖧\stackrel{0-10^{o}C}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖢{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}𝖢𝖮𝖮𝖭𝖺$

Kimyəvi xassələri

1. Kristalhidrat vakuumda qızdırıldıqda su itirir:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{\cdot }\mathrm{𝟨}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\stackrel{80^{o}C}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}\mathrm{𝟨}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

2. Qızdırıldıqda, yavaş-yavaş suyu itirərək digər fosfatlara çevrilir:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\stackrel{220-250^{o}C}{\to }\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

$\mathrm{𝟤}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\stackrel{650^{o}C}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟦}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟫}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟦}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟧}}$

3. İsti suda parçalanır:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\stackrel{100^{o}C}{\to }\mathrm{𝟤}𝖭𝖺{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

4. Qələvilərlə reaksiyaya girərək normal duzlar alınır:

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖮𝖧\stackrel{}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟦}}{𝖯}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟩}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Tətbiqi

Natrium dihidrogen pirofosfat müxtəlif sənaye sahələrində geniş istifadə olunur:sterilizasiya zamanı konservləşdirilmiş dəniz məhsullarının rəngini qorumaq üçün istifadə olunur; oksidləşmə nəticəsində kartofdan hazırlanan yarımfabrikatları qaralmadan qorumaq üçün istifadə olunur; dəri və xəz istehsalında ləkələri çıxarmaq üçün; süd sənayesində; neft sənayesində; kosmetik sənayedə (saç boyaları, diş pastaları və s.).

Mənbə

• Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др. — Л.: Химия, 1971. — Т. 2. — 1168 с.
• Лидин Р.А. и др. Химические свойства неорганических веществ: Учеб. пособие для вузов. — М.: Химия, 2000. — 480 с.