Mis (I) bromid

Şablon:Məlumat qutusu Mis (I) bromid — formulu CuBr olan qeyri-üzvi maddədir. İkili birləşmələr sinfinə aiddir və monovalent mis və bromid turşusunun duzu hesab edilə bilər.

Fiziki xassələri

Təmiz formada rəngsiz tetraedral mikrokristallardır. Kristal qəfəsi sfalerit tiplidir (kubik sinqoniya). İşıqda nəmli havada yavaş-yavaş oksidləşərək yaşılımtıl rəng alır. Suda, etanolda, efirdə həll olunmur. Kristalhidratlar əmələ gətirmir.

Alınması

Mis(I) bromidi aşağıdakı üsullardan biri ilə almaq olar. 1. Mis (II) bromidin termiki parçalanması:

$\mathrm{𝟤}𝖢𝗎𝖡{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{>500^{\circ }C}{\to }\mathrm{𝟤}𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{+}𝖡{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }$

$\mathrm{𝟤}\mathsf{(}𝖢𝗎𝖡{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\cdot }\mathrm{𝟦}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{)}\stackrel{115-140^{\circ }C}{\to }\mathrm{𝟤}𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{+}𝖡{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟪}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

$\mathrm{𝟤}𝖢{𝗎}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖧𝖡𝗋\mathsf{⟶}\mathrm{𝟤}𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

2. Mis (I) oksidin durulaşdırılmış bromid turşusu ilə reaksiyası:

$\mathrm{𝟤}𝖢{𝗎}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖧𝖡𝗋\mathsf{⟶}\mathrm{𝟤}𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

$\mathrm{𝟤}𝖢𝗎𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖡𝗋\mathsf{+}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{⟶}\mathrm{𝟤}𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

3. Mis (I) oksidin durulaşdırılmış bromid turşusu ilə reaksiyası:

$\mathrm{𝟤}𝖢𝗎𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖡𝗋\mathsf{+}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{⟶}\mathrm{𝟤}𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

$\mathrm{𝟤}𝖢𝗎\mathsf{+}\mathrm{𝟦}𝖧𝖡𝗋\mathsf{⟶}\mathrm{𝟤}𝖧\mathsf{[}𝖢𝗎𝖡{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{]}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }$

$𝖧\mathsf{[}𝖢𝗎𝖡{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{]}\mathsf{⟶}𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{+}𝖧𝖡𝗋$

4. : $𝖢𝗎𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟦}𝖪𝖡𝗋\mathsf{+}𝖢𝗎\mathsf{⟶}\mathrm{𝟤}𝖪\mathsf{[}𝖢𝗎𝖡{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{]}\mathsf{+}{𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

$𝖪\mathsf{[}𝖢𝗎𝖡{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{]}\mathsf{⟶}𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{+}𝖪𝖡𝗋$

Kimyəvi xassələri

Həll olunan birləşmələrin əmələ gəlməsi. 1. Mis (I) bromid isti qatı sulfat turşusunda həll olunur:

$\mathrm{𝟤}𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{+}\mathrm{𝟦}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{⟶}\mathrm{𝟤}𝖢𝗎𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖡{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟦}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

2. Kompleks birləşmə əmələ gətirdiyi üçün bromid turşusunun, kalium bromidin, kalium siyanidin, ammonyakın qatı məhlullarında həll olunur:

$𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{+}𝖬𝖡𝗋\mathsf{⟶}𝖬\mathsf{[}𝖢𝗎𝖡{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{]},\mathsf{(}𝖬\mathsf{=}𝖧,𝖪\mathsf{)}$

$𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖪𝖢𝖭\mathsf{⟶}𝖪\mathsf{[}𝖢𝗎\mathsf{(}𝖢𝖭{\mathsf{)}}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{]}\mathsf{+}𝖪𝖡𝗋$

$𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{+}\mathrm{𝟤}\mathsf{(}𝖭{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{\cdot }{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{)}\mathsf{⟶}\mathsf{[}𝖢𝗎\mathsf{(}𝖭{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}{\mathsf{)}}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{]}𝖡𝗋\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Digər reaksiyalar:

3. Mis (I) bromid nəmli havada işıqda yavaş-yavaş oksidləşir:

$\mathrm{𝟤}𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{⟶}𝖢𝗎\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}𝖢𝗎𝖡{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}$

$𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{+}𝖲\mathsf{(}𝖢{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}{\mathsf{)}}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{⟶}𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{\cdot }𝖲\mathsf{(}𝖢{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}{\mathsf{)}}_{\mathrm{𝟤}}$

4. Lyuis əsasları ilə molekulyar adduktlar əmələ gətirir, məsələn, dimetil sulfidlə:

$𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{+}𝖬𝖡𝗋\mathsf{⟶}𝖬\mathsf{[}𝖢𝗎𝖡{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{]},\mathsf{(}𝖬\mathsf{=}𝖧,𝖪\mathsf{)}$

$𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖪𝖢𝖭\mathsf{⟶}𝖪\mathsf{[}𝖢𝗎\mathsf{(}𝖢𝖭{\mathsf{)}}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{]}\mathsf{+}𝖪𝖡𝗋$

$𝖢𝗎𝖡𝗋\mathsf{+}\mathrm{𝟤}\mathsf{(}𝖭{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{\cdot }{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{)}\mathsf{⟶}\mathsf{[}𝖢𝗎\mathsf{(}𝖭{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}{\mathsf{)}}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{]}𝖡𝗋\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Tətbiqi

Mis (I) bromid kimya sənayesində üzvi sintez proseslərində istifadə olunur.

İstinadlar

• Реми Г. "Курс неорганической химии" М, 1963
• M. K. Bağıyeva. Ümumi və qeyri-üzvi kimya praktikumu. Bakı-2012
• Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 3-е изд., испр. — Л.: Химия, 1971. — Т. 2. — 1168 с.