Darsi düsturu

Şablon:VikiləşdirməkDarsi – Veysbax düsturu — Maye dinamikasında Darsi-Veysbax düsturu bir boru uzunluğunda sürtünmə nəticəsində sıxılmış sıvı üçün maye axınının orta sürətinə görə baş zədəini, ya da təzyiq itkisinə aid olan bir fenomenoloji tənlik. Denklem Henri Darsi və Julius Veysbax adına verilmişdir.

Darsi – Veysbax düstüru sürtünmə faktoru olaraq bilinən dimensiz sürtünmə faktorunu ehtiva edir. Bu da Darsi-Veysbax sürtünmə faktoru, müqavimət əmsalı və ya axın əmsalı kimi müxtəlif adlanır.

Məsamələrdən mayeni süzməklə süzülmənin xətti qanunu ilk dəfə Darsi tərəfindən (1856-cı ildə) müəyyən edilmiş və aşağıdakı empirik (təcrübi) düstur verilmişdir:

$\mathrm{\Delta }h=\xi \cdot \frac{V^2}{2g},$

• $\mathrm{\Delta }h$ — hidravlik müqavimət zamanı təzyiqin itirilməsi;
• $\xi$ — yerli müqavimətin nisbəti;
• $V$ — mayenin orta axın sürəti;
• $g$ — sərbəst düşmə təcili;
• $\frac{V^2}{2g}$ ölçüsü sürət (və ya dinamik) təzyiq adlanır.

Hidravlik müqavimətlərdə təzyiq itkilərini təyin edən Veysbax düsturu aşağıdakı kimidir:

$\mathrm{\Delta }P=\xi \cdot \frac{V^2}{2}\cdot \rho ,$

Burada:

$\mathrm{\Delta }P$ — hidravlik müqavimət səbəbindən təzyiq itkisi;

$\rho$ — mayenin sıxlığı.