Brometan üçün mənbəyə bax

 
{{Maddə
 |Adı              = Brometan
 |Orijinal adı     = 
 |şəkil            = Bromoethane.png
 |şəkil3D    = Bromoethane-3D-balls.png
 |kimy. formulu     = C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>Br
 |sıxlıq       = 1,43; 1,50138 (0°C), 1,4555 (20 °C)
 |molyar kütlə    = 108,97
 |qaynama temp.      = 38,0, 38,4
 |ərimə temp.    = -119, 125,5
 |alışma temp.       = -25

 |Vikianbar        = 
}}          
'''Brometan''' (etil bromid) -  C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>Br  tərkibli hallogenalkandır,xloroform qoxusu olan şəffaf, rəngsiz və ya bir qədər sarımtıl zəhərli mayedir.


== Fiziki xassələri ==
Brometan xloroform qoxusu olan şəffaf, rəngsiz və ya bir qədər sarımtıl mayedir. İşıq və havanın (oksigen) təsirindən asanlıqla parçalanır, buna görə də hermetik şəkildə bağlanmış qaranlıq şüşələrdə saxlanmalıdır.
== Alınması ==

Sənayedə etil bromidi, bromun etilenə elektrofil birləşməsi nəticəsində almaq olar:
: <math>\mathsf{ CH_2{{=}}CH_2 + HBr \ \xrightarrow{\ \ \ }\ CH_3{{-}}CH_2{{-}}Br }.</math>


Laboratoriya şəraitində etil bromidi, hidrogen bromidin etanolla nukleofil əvəzetmə reaksiyası nəticəsində almaq olar. Çox vaxt hidrogen bromidi, kalium bromidin sulfat turşusu ilə reaksiyaya daxil olaraq alırıq:
: <math>\mathsf{ KBr + H_2SO_4 \ \xrightarrow{}\ HBr + KHSO_4},</math>
: <math>\mathsf{ CH_3CH_2{{-}}OH + HBr \ \xrightarrow{H_2SO_4}\ CH_3CH_2{{-}}Br + H_2O}.</math>




Laboratoriya praktikasında nadir hallarda istifadə edilən brometanın alınması üsullarına etanın radikal bromlaşması reaksiyaları daxildir:
: <math>\mathsf{ 3CH_3CH_2{{-}}OH + PBr_3 \ \xrightarrow{\ \ \ }\ 3 CH_3CH_2{{-}}Br + P(OH)_3},</math>
: <math>\mathsf{ 4CH_3CH_2{{-}}OH + PBr_5 \ \xrightarrow{\ \ \ }\ 4CH_3CH_2{{-}}Br + PO(OH)_3 + HBr}.</math>
: <math>\mathsf{ CH_3{{-}}CH_3 + Br_2 \ \xrightarrow{h\nu}\ CH_3CH_2{{-}}Br + HBr},</math>

Həmçinin gümüş propionatın və bromun iştirakı ilə gedən [[Baradin-Xunsdiker reaksiyası]]da daxildir:
: <math>\mathsf{ CH_3CH_2{{-}}COOAg + Br_2 \ \xrightarrow{\ \ \ }\ CH_3CH_2{{-}}Br + CO_2 + AgBr}.</math>

== Kimyəvi xassələri ==
Bir çox halogen törəmələri kimi, suda yavaş-yavaş hidroliz olunur:

Qələvilərlə reaksiya daha sürətli və iki istiqamətdə gedir:

: <math>\mathsf{ CH_3CH_2Br + H_2O \rightleftharpoons\ CH_3CH_2{{-}}OH + HBr}.</math>



: <math>\mathsf{ CH_3CH_2Br + NaOH \ \xrightarrow{\ H_2O \ \ }\ CH_3CH_2{{-}}OH + NaBr},</math>
: <math>\mathsf{ CH_3CH_2Br + NaOH \ \xrightarrow{\ alcohol\ \ }\ CH_2{{=}}CH_2 + NaBr + H_2O}.</math>

== Tətbiqi ==

Etil bromid tibb sənayesində, etil mayesinin istehsalında, üzvi sintez üçün kimyəvi xammal kimi, həmçinin narkotik maddə kimi istifadə olunur.

== Toksikliyi ==

Etil bromid böyük miqdarda zəhərlidir. Kəskin zəhərlənmədə narkotik vəziyyət yaranır, taxikardiya, siyanoz və kollaps müşahidə olunur. Ölümcül doza 36 mq/l (ağ siçanlarda), 53 mq/l (ağ siçovullarda). 

== İstinadlar ==
* Несмеянов А. Н., Несмеянов Н. А. Начала органической химии. В 2-х томах. — 2-е изд., пер. — М.: «Химия», 1974. — Т. 1. — 624 с.
* Справочник химика / Редкол.: Никольский Б. П. и др.. — 2-е изд., М.—Л.: Химия, 1966. — Т. 1. — 1072 с.
* S.F.Qarayev, U.B.İmaşev və G.M.Talıbov "Üzvi kimya", Bakı-2003.