FİFA Dünya Reytinqi
FİFA Dünya Reytinqi, FİFA üzvü milli futbol komandalarının reytinq cədvəlidir. Dünyada futbolu idarə edən qürum olan FİFA, üzvü olduqu milli futbol komandalarını oynadıqları oyunlardakı nəticələrinə görə FİFA Dünya Reytinqi adı altında sıralayır. Reytinq cədvəli 1992-ci ilin dekabr ayında yaradıldı və 8 komanda (Braziliya, Argentina, Belçika, Almaniya, Fransa, İtaliya, Hollandiya və İspaniya) ən üst sırada yer aldılar. Bu sıralamada Braziliya millisi ən uzun zaman 1-ci yerdə qərarlaşan komandadır. Sıralama komandaların güclərini və hər 4 ildən bir keçirilən FİFA Dünya Kubokunda səbətləri müəyyənləşdirir.
Hesablama metodu
Sıralamada xal sistemindən istifadə olunur. Son dəfə 2006 Dünya Kubokundan sonra qəbul edilən hesablama qaydası və nəzərə alınan 4 amil aşağıdakı kimidir.
- Oyunun nəticəsi (M)
- Oyunun əhəmiyyəti (I)
- Rəqibin gücü (T)
- Konfederasiyanın gücü (C)
Yuxarıdakı hesablama qaydası ilə hər oyun üçün ayrı ayrılıqda xal hesablamaları aparılır. Son 1, 2, 3, və 4 il ərzində oynanılan oyun sayısına görə hər il üçün ortalama xal hesablanır və ümumi xal ortaya çıxardılır.
Oyunun Nəticəsi (M)
Hesablamada oyunun nəticəsinə görə verilən xal aşağıdakı kimidir
| Oyunun nəticəsi | Xal |
|---|---|
| Qalibiyyət | 3 |
| Pen. seriyası ilə qalibiyyət | 2 |
| Heç-heçə | 1 |
| Pen. seriyası ilə məğlubiyyət | 1 |
| Məğlubiyyət | 0 |
Oyunun Əhəmiyyəti (I)
Sıralamada müxtəlif turnirlər və oyunlar komandalara fərqli xallar qazandırır. FİFA, hesablama daha ədalətli olsun deyə oyunların əhəmiyyətinə görə aşağıdakı əmsalları tərtib edib
| Oyunun əhəmiyyəti | Əmsalı |
|---|---|
| Yoldaşlıq görüşü oyunu | x 1.0 |
| FİFA Dünya Kuboku və Qitə Kuboku seçmə mərhələsi oyunu | x 2.5 |
| Konfederasiyalar kuboku və Qitə kuboku oyunu | x 3.0 |
| FİFA Dünya Kuboku oyunu | x 4.0 |
İzah
- İzah 1: Əgər Azərbaycan və Türkiyə komandaları yoldaşlıq görüşündə qarşılaşarlarsa hər iki komanda üçün də Oyunun Əhəmiyyəti (I) əmsalı 1.0 olaraq hesablanacaq
- İzah 2: Əgər Azərbaycan və Almaniya komandaları FİFA Dünya Kuboku və yaxud UEFA Avropa Çempionatı seçmə mərhələsində qarşılaşarlarsa hər iki komanda üçün də Oyunun Əhəmiyyəti (I) əmsalı 2.5 olaraq hesablanacaq
- İzah 3: Əgər Azərbaycan və Almaniya komandaları Konfederasiyalar kuboku və yaxud Qitə Kubokunda (UEFA Avropa Çempionatı) qarşılaşarlarsa hər iki komanda üçün də Oyunun Əhəmiyyəti (I) əmsalı 3.0 olaraq hesablanacaq
- İzah 4 Əgər Azərbaycan və Türkiyə komandaları FİFA Dünya Kuboku final mərhələsində qarşılaşarlarsa hər iki komanda üçün də Oyunun Əhəmiyyəti (I) əmsalı 4.0 olaraq hesablanacaq
Rəqibin Gücü (T)
Aşağı sıralarda qərarlaşan komandaya qarşı qazanılan oyun ilə yuxarı sıralarda qərarlaşan komandalara qarşı qazanılan oyunların qazandıracaqı xallar fərqlidir. Hesablamada Rəqibin gücü (T) əmsalını əldə etmək üçün aşağıdakı düsturdan istifadə edilir.
Açıqlama
- 1-ci yerdə qərarlaşan komandaya qarşı oynanılan oyunlarda əmsal 200 götürülür.
- 150-ci və daha aşağı sıralamada qərarlaşan komandalara qarşı oynanılan oyunlarda əmsal 50 (0.50) götürülür
- 2-ci yer ilə 149-cu yerdə qərarlaşan komandalarla oynanılan oyunlarda isə yuxarıdakı düsturdan istifadə edilərək komandanın gücü əmsalı hesablanır.
- Rəqibin sıralaması son açıqlanmış reytinqə baxaraq hesablanır.
İzah
- İzah 1: Azərbaycan komandası Almaniya ilə oynayır. Almaniya son açıqlanan sıralamada 3-cü yerdədir. Azərbaycan qalib gələrsə Rəqibin Gücü (T) əmsalı Azərbaycan üçün aşağıdakı kimi hesablanacaq.
- Eyni ilə Almaniya qalib gələrsə Azərbaycan son açıqlanan sıralamada 89-cu yerdə olduqundan Almaniya üçün Rəqibin Gücü (T) əmsalı aşağıdakı kimi hesablanacaq
- İzah 2: Sıralamada 125-ci yerdə olan komanda ilə oynanılan oyunda Rəqibin Gücü (T) əmsalı aşağıdakı kimi hesablanacaq
- İzah 3: 150-ci və daha aşağı sıralamalarda olan rəqiblərə qarşı oynanılan oyunlarda bu düsturdan istifadə edilmir və əmsal birbaşa 0.50 olaraq hesablanır. 1-ci yerdə qərarlaşan komanda ilə oynanılan oyunlarda da bu düsturdan istifadə edilmir. Sıralamada 1-ci olan komandanın Rəqibin Gücü (T) əmsalı birbaşa 200 (2.00) hesablanır.
Konfederasiyanın Gücü (C)
Hesablamada 4-cü amil rəqiblərin üzvü olduqu konfederasiyanın gücünü göstərən Konfederasiyanın Gücü (C) amilidir. Konfederasiyanın Gücü (C) əmsalı 2006-cı ildən bu tərəfə aşağıdakı cədvəldə göstərilib. Bu əmsal FİFA Dünya Kubokunda bir-birləri ilə qarşılaşan rəqib konfederasiya komandalarının əldə etdiyi nəticələrə görə hesablanır. İki eyni konfederasiya komandasının qarşılaşması isə bu əmsallara təsir göstərmir.[2][3]
| Konfederasyon | 2014 Dünya Kubokundan Sonra | 2010 Dünya Kubokundan sonra | 2006 Dünya Kubokundan sonra |
|---|---|---|---|
| UEFA (Avropa) | 0.99 | 1.00 | 1.00 |
| CONMEBOL (Cənubi Amerika) | 1.00 | 1.00 | 0.98 |
| CONCACAF (Şimali və Mərkəzi Amerika) | 0.85 | 0.88 | 0.85 |
| AFK (Asiya) | 0.85 | 0.86 | 0.85 |
| AFK (Afrika) | 0.85 | 0.86 | 0.85 |
| OFK (Okeaniya) | 0.85 | 0.85 | 0.85 |
Bir oyun üçün Konfederasiyanın Gücü (C) əmsalı hər iki komanda üçündə aşağıdakı düsturla hesablanır