Rutenium (VIII)oksid

Şablon:Məlumat qutusu             

Rutenium (VIII) oksid – formulu RuO₄ olan qeyri-üzvi birləşmədir.

Tarixi

Rutenium (VIII) oksid ilk dəfə Karl Klaus tərəfindən 1860-cı ildə kəşf edilmişdir.

Fiziki xassələri

Rutenum (VIII) oksid sarı-narıncı kristallar əmələ gətirir. Rutenium tetraoksid uçucu birləşmədir və asanlıqla sublimasiya olur. 100 ° C-dən çox qızdırıldıqda, partlayışla parçalanır. Güclü oksidləşdirici maddədir, ozon qoxusu verir, spirt ilə reaksiyaya daxil olduqda partlayış baş verir. Suda orta dərəcədə həll olunur, sulu məhlulları zəif bir turşudur pK1 =11.0.

Alınması

• Rutenium qızdırıldıqda oksigenlə oksidləşir:

$𝖱𝗎\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{1000^{o}C}{\to }𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

• Ruteniumun kalium bromat ilə oksidləşməsi nəticəsində:

$\mathrm{𝟧}𝖱𝗎\mathsf{+}\mathrm{𝟪}𝖪𝖡𝗋{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}\mathrm{𝟦}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\stackrel{80^{o}C}{\to }\mathrm{𝟧}𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟦}𝖡{𝗋}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}\mathrm{𝟦}{𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟦}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

• Rutenium(IV) oksidi qızdırılaraq parçalanması nəticəsində:

$𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{700-1400^{o}C}{\to }𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

• Kalium tetroksarutenatın (VI) xlor ilə oksidləşməsindən:

$\mathrm{𝟤}𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{1300^{o}C}{\to }𝖱𝗎\mathsf{+}𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

${𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{}{\to }𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖪𝖢𝗅$

Kimyəxi xassələri

• Rutenum (VIII) oksid qızdırıldıqda parçalanır:

$𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\stackrel{100^{o}C}{\to }𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }$

• Güclü oksidləşdiricidi. Xlorid turşusunun durulaşmış məhlulu ilə reaksiyaya daxil olur:

$𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟢}𝖧𝖢𝗅\stackrel{}{\to }{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{[}𝖱𝗎𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟨}}\mathsf{]}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟦}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

$\mathrm{𝟦}𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟥}\mathrm{𝟤}𝖧𝖢𝗅\stackrel{}{\to }\mathrm{𝟤}\mathsf{(}𝖱𝗎𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{\cdot }𝖱𝗎𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{]}\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟫}𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟣}\mathrm{𝟨}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

• Qələvilərlə reaksiyaya daxil olur:

$\mathrm{𝟦}𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟦}𝖪𝖮𝖧\stackrel{}{\to }\mathrm{𝟦}𝖪𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

$\mathrm{𝟤}𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟦}𝖪𝖮𝖧\stackrel{100^{o}C}{\to }\mathrm{𝟤}{𝖪}_{\mathrm{𝟤}}𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

$\mathrm{𝟤}𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\stackrel{100^{o}C}{\to }\mathrm{𝟤}𝖱𝗎{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟥}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Toksikliyi

Rutenium tetroksid çox zəhərli, uçucu, güclü oksidləşdirici maddədir, buna görə möhürlənmiş ampulalarda saxlanmalıdır.

Mənbə

1. Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 3-е изд., испр. — Л.: Химия, 1971. — Т. 2. — 1168 с.
2. Лидин Р.А. и др. Химические свойства неорганических веществ: Учеб. пособие для вузов. — 3-е изд., испр. — М.: Химия, 2000. — 480 с. .
3. Неорганическая химия / под ред. Ю.Д. Третьякова. — М.: Академия, 2007. — Т. 3. — 400 с.