Rutenium (VIII)oksid üçün mənbəyə bax

 {{Maddə
 |adı              = Rutenium (VIII) oksid
 |kimy.formulu     = RuO<sub>4</sub>
 |şəkil            = Ruthenium tetroxide.svg
 |şəkil3D    = Ruthenium-tetroxide-3D-balls.png
 |molyar kütlə     = 165,07
 |sıxlıq     = 3,29
 |ərimə temp.     = 25,4; 25,5; 27
 |qaynama temp.       = parçalanır 100 
                       
}}             
'''''Rutenium (VIII) oksid''''' – formulu RuO<sub>4</sub> olan qeyri-üzvi birləşmədir.
== Tarixi ==
Rutenium (VIII) oksid ilk dəfə Karl Klaus tərəfindən 1860-cı ildə kəşf edilmişdir.

== Fiziki xassələri ==

Rutenum (VIII) oksid sarı-narıncı kristallar  əmələ gətirir.
Rutenium tetraoksid uçucu birləşmədir və asanlıqla sublimasiya olur.
100 ° C-dən çox qızdırıldıqda, partlayışla parçalanır.  Güclü oksidləşdirici maddədir, ozon qoxusu verir, spirt ilə reaksiyaya daxil olduqda partlayış baş verir.
Suda orta dərəcədə həll olunur, sulu məhlulları zəif bir turşudur pK1 =11.0.
== Alınması ==
* Rutenium qızdırıldıqda oksigenlə oksidləşir:

::<math>\mathsf{Ru + 2O_2 \ \xrightarrow{1000^oC}\ RuO_4 }</math>


* Ruteniumun kalium bromat ilə oksidləşməsi nəticəsində:
::<math>\mathsf{5Ru + 8KBrO_3 + 4H_2SO_4 \ \xrightarrow{80^oC}\ 5RuO_4 + 4Br_2 + 4K_2SO_4 + 4H_2O }</math>



* Rutenium(IV) oksidi qızdırılaraq parçalanması nəticəsində:
::<math>\mathsf{RuO_2+ O_2 \ \xrightarrow{700-1400^oC}\ RuO_4 }</math>

* Kalium tetroksarutenatın (VI) xlor ilə oksidləşməsindən:
::<math>\mathsf{2RuO_2 \ \xrightarrow{1300^oC}\ Ru + RuO_4 }</math>
::<math>\mathsf{K_2RuO_4 + Cl_2 \ \xrightarrow{}\ RuO_4\downarrow + 2KCl }</math>

== Kimyəxi xassələri ==
* Rutenum (VIII) oksid qızdırıldıqda parçalanır:

::<math>\mathsf{RuO_4 \ \xrightarrow{100^oC}\ RuO_2 + O_2 \uparrow}</math>



* Güclü oksidləşdiricidi. Xlorid turşusunun durulaşmış məhlulu ilə reaksiyaya daxil olur:
::<math>\mathsf{RuO_4 + 10HCl \ \xrightarrow{}\ H_2[RuCl_6] + 2Cl_2\uparrow + 4H_2O }</math>

::<math>\mathsf{4RuO_4 + 32HCl \ \xrightarrow{}\ 2(RuCl_3\cdot RuCl_4]\downarrow + 9Cl_2\uparrow + 16H_2O }</math>


* Qələvilərlə reaksiyaya daxil olur:
::<math>\mathsf{4RuO_4 + 4KOH \ \xrightarrow{}\ 4KRuO_4\downarrow + O_2\uparrow + 2H_2O }</math>

::<math>\mathsf{2RuO_4 + 4KOH \ \xrightarrow{100^oC}\ 2K_2RuO_4 + O_2\uparrow + 2H_2O }</math>

::<math>\mathsf{2RuO_4 + 2H_2O_2 \ \xrightarrow{100^oC}\ 2RuO_2\downarrow + 3O_2\uparrow + 2H_2O }</math>

== Toksikliyi ==
Rutenium tetroksid çox zəhərli, uçucu, güclü oksidləşdirici maddədir, buna görə möhürlənmiş ampulalarda saxlanmalıdır.

== Mənbə==
# Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 3-е изд., испр. — Л.: Химия, 1971. — Т. 2. — 1168 с.
# Лидин Р.А. и др. Химические свойства неорганических веществ: Учеб. пособие для вузов. — 3-е изд., испр. — М.: Химия, 2000. — 480 с. .
# Неорганическая химия / под ред. Ю.Д. Третьякова. — М.: Академия, 2007. — Т. 3. — 400 с.

[[Kateqoriya:Qeyri-üzvi birləşmələr]]