Ouen Uillans Riçardson üçün mənbəyə bax

{{Alim
 |piktoqram            = 
 |adı                  = Ouen Uillans Riçardson
 |orijinal adı         = 
 |digər adı            = 
 |şəkil                = Owen Richardson.jpg
 |şəklin ölçüsü        = 250
 |şəklin izahı         = Riçardson 1928-ci ildə
 |doğum tarixi         = 
 |doğum yeri           = 
 |vəfat tarixi         = 
 |vəfat yeri           = 
 |vəfat səbəbi         = 
 |dəfn yeri            = 
 |vətəndaşlığı         = 
 |milliyyəti           = [[ingilis]]
 |həyat yoldaşı        = 
 |uşağı                = 
 |atası                = 
 |anası                = 
 |elm sahəsi           = [[fizika]]
 |elmi dərəcəsi        = 
 |elmi adı             = 
 |iş yeri              = 
 |alma-mater           = [[Triniti Kolleci (Kembric)]]<br>[[London Universitet Kolleci]]
 |təhsili              = 
 |elmi rəhbəri         = [[Cozef Con Tomson]] <ref>{{Cite journal | last1 = Rayleigh | doi = 10.1098/rsbm.1941.0024 | title = Joseph John Thomson. 1856-1940 | journal = Obituary Notices of Fellows of the Royal Society | volume = 3 | issue = 10 | pages = 586–609 | year = 1941 | title-link = J. J. Thomson | doi-access = free }}</ref>
 |tanınmış yetirmələri = Karl Teylor Tempton<br>Klinton Cozef Devisson<br>Alan Tauer Uoterman
 |tanınır              = Termoelektron emissiya<br> Effekt Eynşteyn de Haaza
 |mühüm layihələri     = 
 |üzvlüyü              = 
 |mükafatları          = 
 |imzası               = Solvay1933Signature Richardson.jpg
 |saytı                = 
 |vikianbar            = 
}}
'''Ouen Uillans Riçardson''' ({{lang-en|Owen Willans Richardson}}; {{DVTY}}) — termionik tədqiqatlar üzərində işinə və xüsusilə onun adını daşıyan qanunun kəşfinə görə 1928-ci ildə [[Fizika üzrə Nobel mükafatı]] laureatı, ingilis fiziki.<ref name="nobelbio">{{cite web | work=Nobel Lectures, Physics 1922-1941, Elsevier Publishing Company, Amsterdam | publisher=Nobel Foundation | title=Owen Willans Richardson: The Nobel Prize in Physics 1928 | url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1928/richardson/biographical/ | year=1965 | access-date=18 October 2022 | archive-date=30 March 2019 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190330183806/https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1928/richardson/biographical/ | url-status=live }}</ref><ref>{{Citation | pmid=17818864 | last1=Richardson | publication-date=30 September 1921 | year=1921 | title=Problems of Physics | volume=54 | issue=1396 | pages=283–91 | doi=10.1126/science.54.1396.283 | journal=Science | first1=OW|bibcode = 1921Sci....54..283R | s2cid=4073897 }}</ref><ref>{{Citation | pmid=17830216 | last1=Richardson | publication-date=11 July 1913 | year=1913 | title=The Emission of Electrons From Tungsten at High Temperatures: An Experimental Proof That The Electric Current In Metals Is Carried By Electrons | volume=38 | issue=967 | pages=57–61 | doi=10.1126/science.38.967.57 | journal=Science | first1=OW | bibcode=1913Sci....38...57R | url=https://zenodo.org/record/1448117 | access-date=9 December 2022 | archive-date=9 December 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20221209111212/https://zenodo.org/record/1448117 | url-status=live }}</ref><ref>{{Citation | pmid=17800821 | last1=Richardson | publication-date=12 July 1912 | year=1912 | title=The Laws of Photoelectric Action and the Unitary Theory of Light (Lichtquanten Theorie) | volume=36 | issue=915 | pages=57–8 | doi=10.1126/science.36.915.57-a | journal=Science | first1=OW | bibcode=1912Sci....36...57R | s2cid=39108526 | url=https://zenodo.org/record/1448088 | access-date=9 December 2022 | archive-date=9 December 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20221209111207/https://zenodo.org/record/1448088 | url-status=live }}</ref><ref>{{Citation | pmid=17792421 | last1=Richardson | last2=Compton | first2=KT | publication-date=17 May 1912 | year=1912 | title=The Photoelectric Effect | volume=35 | issue=907 | pages=783–4 | doi=10.1126/science.35.907.783 | journal=Science | first1=OW | bibcode=1912Sci....35..783R | url=https://zenodo.org/record/1448080 | access-date=9 December 2022 | archive-date=9 December 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20221209111202/https://zenodo.org/record/1448080 | url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=Owen Richardson's Nobel lecture on thermionics, December 12, 1929 |url=https://www.nobelprize.org/uploads/2018/06/richardson-lecture.pdf |access-date=December 9, 2022 |archive-date=November 23, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221123202723/https://www.nobelprize.org/uploads/2018/06/richardson-lecture.pdf |url-status=live }}</ref>

O, 1913-cü ildə [[London Kral Cəmiyyəti]]nin üzvü olub.
== Həyatı və təhsili ==
Riçardson İngiltərənin Yorkşir qraflığının Dyusberi şəhərində Coşua Henri və Şarlotta Mariya Riçardsonun yeganə oğlu olaraq anadan olub. Kembricdəki ''Batley Grammar School'' və Triniti Kollecində təhsil alan Ouen buranı [[təbiət elmləri]] üzrə birinci dərəcəli fərqlənmə diplomu bitirib. Daha sonra təhsilini London Universitetində davam etdirib.

1900-cü ildə təhsilini başa vurduqdan sonra [[Kembric]]dəki [[Kavendiş laboratoriyası]]nda isti cisimlərdən elektrik cərəyanının buraxılmasını tədqiq etməyə başladı və 1902-ci ilin oktyabrında Trinitidə tədqiqatçı oldu.<ref>{{Cite newspaper |title=University intelligence |date=8 October 1902 |page=4 |issue=36893}}</ref> 1901-ci ildə o, qızdırılan naqildən gələn cərəyanın Arrenius tənliyinə bənzər riyazi formada telin temperaturundan eksponensial asılı olduğunu nümayiş etdirdi. Riçardson qanunu kimi tanınan bu qanun özündə: "Əgər mənfi şüalanma metaldan çıxan cisimciklərə bağlıdırsa, doyma cərəyanı s qanununa tabe olmalıdır <math>s = A\,T^{1/2}\,e^{-b/T}</math>." fikirlərini ehtiva edir.<ref>O. W. Richardson (1901) [https://books.google.com/books?id=QAUPAAAAIAAJ&pg=PA286#v=onepage&q&f=false "On the negative radiation from hot platinum,"] ''Philosophical of the Cambridge Philosophical Society'', '''11''' : 286–295; see especially p. 287.</ref>

Riçardson 1906-1913-cü illərdə [[Prinston Universiteti]]ndən professor elmi adını aldıqdan sonra 1914-cü ildə Böyük Britaniyaya qayıdıb London Kral Kollecində fizika üzrə Uitstoun professoru olduqdan sonra burada daha sonra tədqiqat direktoru təyin edilir. 1927-ci ildə o, [[Belçika]]da  Fizika İnstitutunda keçirilən fizika üzrə beşinci Solvey konfransının iştirakçılarından biri idi. 1944-cü ildə təqaüdə çıxan Ouen 1959-cu ildə vəfat edir. o, Brukvud qəbirstanlığında dəfn olunub.

O, həmçinin fotoelektrik effekti, giromaqnit effekti, kimyəvi reaksiyalar zamanı elektronların emissiyasını, yumşaq rentgen şüalarını və hidrogen spektrini araşdıran alimdir.
=== Ailəsi ===
Riçardson 1906-cı ildə Kavendişdə həmkarı olan Harold Vilsonun bacısı Lilian Vilson ilə evlənir və onların bu nikahdan iki oğlu və bir qızı olur.
Riçardsonun öz bacısı amerikalı fizik (və 1937-ci il Nobel mükafatı laureatı) Klinton Devissonla evlənir. 1945-ci ildə Lilian öldükdən sonra 1948-ci ildə fizik Henriette Rapp ilə yenidən evlənir.

Ouen Riçardsonun oğlu  [[Nüvə fizikası]] üzrə ixtisaslaşmış və eyni zamanda [[London Universitet Kolleci|London Universitetinin Bedford Kolleci]]ndə fizika departamentinin sədri olmuş və daha sonra London Universitetində fəxri professor olmuşdur.

== Mükafatları ==
Riçardson 1913-cü ildə [[London Kral Cəmiyyəti]]nin üzvü seçildi<ref name=frs>{{Cite journal | last1 = Wilson | first1 = Wm | year = 1960 | title = Owen Willans Richardson 1879–1959 | journal = [[Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society]] | volume = 5 | pages = 206–215 | publisher = Royal Society | doi = 10.1098/rsbm.1960.0016 | s2cid = 71230816 }}</ref> və 1920-ci ildə Hyuz medalına layiq görüldü. O, 1928-ci ildə "termion hadisəsi üzərində işinə və xüsusilə onun adını daşıyan qanunun kəşfinə görə" [[Fizika üzrə "Nobel" mükafatı|fizika üzrə Nobel mükafatı]]na layiq görülüb.<ref>{{Cite web |title=Nobel prize citation, Nobel foundation website |url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1928/ |access-date=2022-12-29 |archive-date=2012-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120513212325/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1928/ |url-status=live }}</ref> 1939-cu ildə isə o, Cəngavər medalı ilə təltif olunub.

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
== Xarici keçidlər ==
{{Xarici keçidlər}}
{{Fizika sahəsində Nobel mükafatı}}