Asimmetrik dimetil hidrazin üçün mənbəyə bax

{{istinadsız}}
{{Maddə
|şəkil = 1,1-Dimethylhydrazin.svg
|şəkil3D = 1,1-dimethylhydrazine-3D-balls.png
|adlandırılması = 1,1-dimetilhidrazin
|ənənəvi adı = Asimmetrik dimetil hidrazin
|kimy.formulu = C<sub>2</sub>H<sub>8</sub>N<sub>2</sub>
|rasional formulu = (CH<sub>3</sub>)<sub>2</sub>NNH<sub>2</sub>
|molyar kütlə = 60,1
|ərimə temp. = 216 К, −57
|qaynama temp. = 336 К, 63
|CAS = 57-14-7
|EINECS =
|SMILES = NN(C)C
|ООН = 1163
|RTECS =
|ЕС = 
}}
	

''Asimetrik dimetil hidrazin (ADMH)'' vəya 1,1-Dimetilhidrazin (ing. Unsymmetrical dimethylhydrazine - UDMH), zəhərli, higroskopik, üzvi aminlərdə olduğu kimi kəskin [[ammonyak]] iyli  uçucu bir mayedir. Havada rəngini dəyişib sarımtıl rəng alır. Su, etanol ve gazyağı içərisində tam həll olur. 
== Fiziki kimyəvi xassələri ==
ADMH  kəskin xoşagəlməz qoxusu olan rəngsiz və ya bir qədər sarımtıl bir şəffaf mayedir (ammiak qoxusuna bənzər, korlanmış balıq qoxusu sprat qoxusuna çox bənzəyir) . Qaynama nöqtəsi + 63 ° C, kristalizasiya temperaturu −57 ° C, sıxlığı 790 kq / m³. Su, etanol, ən çox neft məhsulları və çox üzvi həlledicilərlə yaxşı qarışır. Hiqroskopik, havadan nəm alır ki, bu da mühərriklərin xüsusi vuruşunun azalmasına səbəb olur (qarışıqdakı suyun hər 0,5% -i üçün 100 m / s).

Azaldılmış turşu və diazotetraoksid əsasında oksidləşdirici maddələrlə təmasda öz-özünə alovlanır, bu dizaynı asanlaşdırır və asan başlanğıc və raket mühərriklərinin çox dəfə işə salınma imkanını təmin edir.

ADMH və onun sulu məhlullarının [[nitrat turşusu]] ilə qarşılıqlı təsiri sürətlə davam edir. 

== Sənayedə alınması ==
ADMH dimetilamindən alınır , üzvi sintez sahəsində N-nitrozodimetil aminin iştirakı ilə yüksək miqdarda iki mərhələdə alınır  :

:: <math> \mathsf{HN(CH_3)_2 + HNO_2 \rightarrow ONN(CH_3)_2 + H_2O}</math>

:: <math> \mathsf{ONN(CH_3)_2 + 2H_2 \rightarrow H_2NN(CH_3)_2 + H_2O}</math>

N-nitrozdimetilamin <math> \mathsf{ONN(CH_3)_2}</math>  həmçinin yüksək zəhərli konserogen maddədir.

== Tətbiq sahələri ==
Aşırı yanıcı maddedir, zəhərlidir, suda yaşayan canlılar üçün ölümcül maddədir.
Asimetrik dimetil hidrazin ən çox istifadə olunan bir hidrazindi .  MIL-D-25064 standardı ilə tanınmışdır.
== Daşınması ==
ADMH daşınması əsasən dəmir yolu və avtomobil yolu ilə həyata keçirilir. Rusiyada hava və [[su nəqliyyatı]] olduqca nadirdir.

Hydrazine yanacaqları aşağı karbonlu çeliklərdən hazırlanmış tutumu 40-60 m³ olan dəmir yolu və avtomobil çənlərində daşınır. Dəmir yolu və avtomobil çənlərində yanacağın atmosferlə təmas etməməsi üçün 100-150 kPa həddindən artıq azot təzyiqi saxlanılır.

== Saxlanması ==

Hydrazine yanacaqları atmosferlə təmasda aşağı kimyəvi sabitlik ilə xarakterizə olunur, lakin praktik olaraq buxar və maye fazalarda struktur materialların korroziyasına səbəb olmur. ADMH-nin saxlanması üçün aşağı karbonlu polad tanklar istifadə olunur, yerə və ya dərinliyə quraşdırılır. Diazotetraoksid kimi, ADMH də azot təzyiqi altında doymuş vəziyyətdə saxlanılır.

== Təhlükəsizlik ==
	
ADMH zəhərli, kanserogen maddədir ve oksidləşdiricilərlə qarışdıqda partlayır patlaya bilir. Vücuda oral, tənəffüs ve dəridən əmilərək daxil ola bildiyindən istehsalı zamanı bunlar nəzərə alınmışdır. Cornell Üniversitesitərəfindən aparılan araşdırmaya görə, təbiətə sızan ADMH hava ile qarışaraq dimetilnitrosamin bileşiğini yaradır yeraltı su qaynaqlarının zəhərlənməsində rol oynayır.[1]


== Mənbə ==
 
* http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0227.html
*  1,1-Dimethylhydrazine MSDS. // Sigma-Aldrich.
*  В действительности, гептил — это алкильный радикал C7H15−. Название «гептил», как кодовое, исторически употребляется у военных ракетчиков.
*  Космонавтика. Энциклопедия. — М., 1985.
*  В. Г. Ушакова, О. Н. Шпигун, О. И. Старыгин. Особенности химических превращений НДМГ и его поведение в объектах окружающей среды. // Ползуновский вестник, № 4, 2004.
*  Более высокая плотность топлива положительно влияет на габариты ракеты (позволяет их уменьшить).
*  Жидкостный ракетный двигатель#Компоненты топлива
*  Корольченко А. Я., Корольченко Д. А. Пожаровзрывоопасность веществ и материалов и средства их тушения. Справочник: в 2-х ч. — 2-е изд., перераб. и доп. — М.: Асе. «Пожнаука», 2004. — С. 436.
*  Neoplastic invasion in experimental carcinoma of the colon: abnormal differentiation and release of mucus. (англ.) (недоступная ссылка). www.biomedsearch.com. Дата обращения 29 мая 2017. Архивировано 26 сентября 2017 года.
*  Б.И. Губанов. ТРИУМФ И ТРАГЕДИЯ "ЭНЕРГИИ" РАЗМЫШЛЕНИЯ ГЛАВНОГО КОНСТРУКТОРА. — Нижний Новгород: НИЭР, 2000. — Т. 1 "ЛЕТЯЩИЙ ОГОНЬ". — С. 167. — 419 с. — ISBN 5-93320-003-4.
*  Голуб С. Л. Хромато-масс-спектрометрия продуктов трансформации несимметричного диметилгидразина на поверхности шунгитового материала. — М: Автореферат диссертации на соискание учёной степени кандидата химических наук, 2007. Архивная копия от 14 июля 2014 на Wayback Machine
== Mənbə ==
*http://yarcenter.ru/articles/history/chernaya-byl-8589/
*[https://web.archive.org/web/20030207030254/http://www.astronautix.com/props/n2o4udmh.htm N<sub>2</sub>O<sub>4</sub>/UDMH]
* [https://web.archive.org/web/20050418111715/http://pmep.cce.cornell.edu/issues/intolrisks.html Are pesticides posing intolerable risks?]


[[Kateqoriya:Hidrazinlər]]
[[Kateqoriya:Reaktiv yanacaqlar]]