İzotermik proses üçün mənbəyə bax

[[Fayl:Carnot heat engine 2.svg|thumb|İdeal istilik mühərrikinin iş prinsipi]]
'''İzotermik proses''' ({{Dil-gr|ἴσος -bərabər və  θέρμη - isti}}) — sabit [[temperatur]]da sistemin halının dəyişməsi.<ref>[http://www.megabook.ru/Article.asp?AID=634525 Изотермический процесс]{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot }} Yoxlanılıb: 12 sentyabr 2014</ref> Bu prosesdə temperatur sabit qalır: Δ''T'' = 0. Havanın tədricən sıxılma prosesini və ya qabdan qazı sorub çıxaranda nasosun porşeni altında qazın genişlənməsini təxmini olaraq izotermik proses hesab etmək olar. İzotermik prosesi həyata keçirmək üçün adətən, sistemə termostat tətbiq edilir. Bu zaman prosesin dövrədəən keçirilməsi daha da tezləşir. Sistemin temperaturu isə termostatın temperaturundan fərqlənmir. İzotermik proses elə prosesdir ki, qazın çəkisi, molyar qaz və [[temperatur]] є -konstant sayılırlar.<ref>[http://flash-fizika.narod.ru/4_6.html Изотермический процесс] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220802055800/http://flash-fizika.narod.ru/4_6.html |date=2022-08-02 }} Flash-fizika.narod.ru, Yoxlanılıb: 12 sentyabr 2014</ref>

== İzotermik proses və Boyl-Mariott qanunu ==
[[Fayl:Isotherme Zustandsänderung.png|thumb|right|P-V diaqramında izotermik proses]]İzotermik proses və Boyl-Mariott qanunu arasında sxematik əlaqə vardır. İzotermik proses [[Boyl-Mariott qanunu]]nun hesabına izah edilir. [[Boyl-Mariott qanunu]]nda deyilir:
{{sitat|
"Sabit temperaturda verilmiş kütləli ideal qazın təzyiqinin həcminə hasili sabit qalır" 
}}
"Boyl-Mariott qanunu" aşağıdakı [[düstur]] ilə ifadə olunur:
: <math> p = {nRT \over V} = {\text{constant} \over V} </math>

və ya:
: <math>p \cdot V = n \cdot R \cdot T = const. \quad \Leftrightarrow \quad p \sim {1 \over V} </math>

* <math>p</math> — qazın təzyiqi
* <math>V</math> isıə qazın həcmidir

Riyazi olaraq aşağıdakı kimi yazılır:
: <math>\qquad\qquad pV =const </math>

Düsturları nəzərdən keçirsək aşağıdakı nisbətləri alırıq:
: <math>p_1 V_1 = p_2 V_2. \,</math> və ya <math>{V_2 \over V_1}={p_1 \over p_2}</math>

[[Boyl-Mariott qanunu]]nun<ref>[http://www.bbk.ac.uk/boyle/boyle_papers/bp10_docs/bp10_138v-139r.htm BBK.ac.uk The Boyle Papers, BP 10, fol. 138v-139r] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091122203809/http://www.bbk.ac.uk/boyle/boyle_papers/bp10_docs/bp10_138v-139r.htm |date=2009-11-22 }} Yoxlanılıb: 12 sentyabr 2014</ref> qrafikinə nəzər salsaq görərik ki, P və V qrafiki hiperbolik əyridən ibarətdir. Yəni P V ilə tərs mütənasibdir. İzotermik prosesdə də belədir. Buradan aydın olur ki, doğrudan da, izotermik proses [[Boyl-Mariott qanunu]]nun sayəsində izah edilir.

== İzotermik prosesin ideal qazlara tətbiqi ==
[[Fayl:Ideal_gas_isotherms.png|thumb|right|P-V diaqramında İdeal qazlar üçün bir neçə izotermik proses]]
[[Fayl:BoyleLaw J TestTube.png|thumb|right|Boyl təcrübəsi]]
Mendeleyev-Klapeyron tənliyinin ([[İdeal qazın hal tənliyi]]) düsturu aşağıdakı kimidir:
: <math>{p V} = \frac{m}{\mu} R T</math> və ya <math> pV = {m \over M}RT = const ,</math>

burada:
* p — [[təzyiq]]
* V — [[həcm]]
* m — [[kütlə (fiziki kəmiyyət)|kütlə]]
* T — qazın [[temperatur]]u
* M — qazın molyar kütləsi
* R isə universal qaz sabitidir.

Daimi kütləli qazın müxtəlif nisbətləri müxtəlif səviyyələrdə ola bilər:
: <math>\frac{p_1 V_1}{T_1} = \frac{m}{\mu} R</math>
: <math>\frac{p_2 V_2}{T_2} = \frac{m}{\mu} R</math>

Bu nisbətlərdən də kütləsi dəyişməyən qaz üçün aşağıdakı tənlikləri alırıq:
: <math>\frac{V^\prime}{T_1}=\frac{V_2}{T_2}</math>
: <math>V^\prime=V_2\frac{T_1}{T_2}</math>
: <math>\frac{p_1 V_1}{T_1} = \frac{p_2 V_2}{T_2}</math>

və ya:
: <math>\frac{p_1 V_1}{T_1} = \text{const}</math>

Əgər İzotermik proses Klapeyron tənliyinə tətbiq edilsə, onda temperatur <math>T_1 = T_2</math> bir-birinə bərabər olur. Bu zaman aşağıdakı düsturlar alınır:
: <math>{p_1 V_1} = {p_2 V_2}</math>

və ya:
: <math>{p_1 V_1} = \text{const},</math>

İdeal qazların<ref>Levine, Ira. N (1978). "Physical Chemistry" University of Brooklyn: McGraw-Hill</ref><ref name="levine_1">Levine, Ira. N. (1978), p12 gives the original definition.</ref> İzotermik prosesdə hərəkəti [[Boyl-Mariott qanunu]]nun<ref>{{cite book|last=Draper|first=John William|title=A Textbook on chemistry|year=1861|page=46|url=http://books.google.co.uk/books?id=HKwS7QDh5eMC&pg=PA1&dq=draper,+john+william&source=gbs_toc_r&cad=4#v=onepage&q&f=false|access-date=2015-01-19|archive-date=2014-10-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20141012111522/http://books.google.co.uk/books?id=HKwS7QDh5eMC&pg=PA1&dq=draper,+john+william&source=gbs_toc_r&cad=4#v=onepage&q&f=false|url-status=live}}</ref><ref name="Holton2001">{{cite book|author=Gerald James Holton|title=Physics, the Human Adventure: From Copernicus to Einstein and Beyond|url=http://books.google.com/books?id=czaGZzR0XOUC&pg=PA270|year=2001|publisher=Rutgers University Press|isbn=978-0-8135-2908-0|pages=270–|access-date=2015-01-19|archive-date=2022-04-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20220425114839/https://books.google.com/books?id=czaGZzR0XOUC&pg=PA270|url-status=live}}</ref><ref>Principia, Sec.V,prop. XXI, Theorem XVI</ref> köməyi ilə izah edilir. Buradan aşağıdakı nəticəni alırıq:
{{sitat|
"Sabit temperaturda verilmiş kütləli ideal qazın təzyiqinin həcminə hasili sabit qalır"
}}

== İzotermik prosesin termodinamikanın birinci qanununa tətbiqi ==
İzotermik prosesi [[termodinamikanın birinci qanunu]]na tətbiq etmək olar. Onda bu zaman aşağıdakı düstur alınır:
:: <math>Q = A^\prime</math> <math>\,(U = const)</math>

və ya:
:: <math>Q = -A</math> <math>\,(U = const).</math>

== İzotermik prosesdə görülən iş ==
[[Fayl:Isothermal process.svg|thumb|right|İzotermik prosesin İşə tətbiqi]]
[[Fayl:Isothermal process.png|thumb|right|P və V qrafikində İzotermik proses]]
[[Fayl:Isothermes vdWaals.svg|thumb|right|Van-der-Vaals qüvvələri üçün İzotermik proses]]
İzotermik prosesin İşə tətbiqi zamanı [[İnteqral]] üsulundan istifadə edilir. Bu zaman aşağıdakı nəticələr alınır:
: <math> Q = W \,</math> olarsa<ref>[http://www.sem40.ru/famous2/m1577.shtml Ученые — Знай Наших — Центральный Еврейский Ресурс] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20081204063322/http://www.sem40.ru/famous2/m1577.shtml |date=2008-12-04 }} Yoxlanılıb: 12 sentyabr 2014</ref> onda:
: <math>dW=Fdx=PSdx=PdV</math>

Bu zaman aşağıdakı düsturlar alınır:
: <math>W_{A\to B}=\int\limits_{V_A}^{V_B}dW=\int\limits_{V_A}^{V_B}PdV</math>
: <math>W_{A\to B} = \int_{V_A}^{V_B}p\,dV = \int_{V_A}^{V_B}\frac{nRT}{V}dV = nRT\int_{V_A}^{V_B}\frac{1}{V}dV = nRT\ln{\frac{V_B}{V_A}}</math>
: <math>W_{A\to B}=Q=nRT\ln{\frac{V_B}{V_A}}</math>

burada:
* ''W'' — qazın gördüyü iş.
* ''p'' — [[təzyiq]].
* ''V'' — [[həcm]].
* ''n'' — qazların mol sayı.
* ''R'' isə universal qaz sabitidir.

Bəzən bu düsturları aşağıdakı kimi də yazırlar:

<math>W_{1\to 2} = \int_{V_1}^{V_2}pdV</math>

<math>W_{1\to 2} = \int_{V_1}^{V_2}pdV = \int_{V_1}^{V_2}\frac{nRT}{V}dV = nRT\ln{\frac{V_2}{V_1}}</math>
<math>Q = W_{1\to 2} = nRT\ln{\frac{V_2}{V_1}}</math>

Bəzən də ''W'' işarəsi ''A'' ilə göstərilir:
: <math>A = n k T \cdot ln(\frac{V_\mathrm{2}}{V_\mathrm{1}})</math>

Yaxud, düsturda ln-nin yerinə log-ifadəsini də daxil etmək olar. Onda düsturlar aşağıdakı kimi olar:
: <math>W_{A\to B}=\int_{V_A}^{V_B}PdV=\int_{V_A}^{V_B}\frac{nRT}{V}dV=nRT\log{\frac{V_B}{V_A}}</math>
: <math>Q-W_{A\to B}=0</math>
: <math>W_{A\to B}=Q=nRT\log{\frac{V_B}{V_A}}</math>
: <math>W_{A\to B} = m k T \log{\frac{V_B}{V_A}}</math>

Həmçinin, ''R''-in yerinə ''k'' mütənasiblik əmsalı yazılır:

<math> N \, k \, T \, \ln(V_2 / V_1 )</math>

burada:
* <math>\,N</math> — qazın hissəsinin ədədi.
* <math>\,T</math> — temperatur.
* <math>\,V_1</math> и <math>\,V_2</math> — prosesin əvvəlindəki və sonundakı qazın həcmi.
* <math>\,k</math> isə Bolsman sabitidir.

== İzotermik prosesdə entropiyanın dəyişməsi ==
[[Fayl:CarnotCycle1.png|thumb|right|Karno Tsiklinin Entropiya Mühərrikində Sxemi. İzotermlərin horizontal xətləri]]
İzotermik prosesdə [[entropiya]]nın dəyişməsi baş verir. Bu zaman aşağıdakı düsturlar yaranır:
: <math>\Delta S = \int_1^2 \frac{\delta Q}{T} = nR\int_{V_1}^{V_2} \frac{\mathrm{d}V}{V} = nR\ln{\frac{V_2}{V_1}} = nR\ln{\frac{p_1}{p_2}}</math>
: <math>\Delta S = n R \ln \frac{p_1}{p_2}</math>
: <math>\Delta S = n R \ln \frac{\rho_1}{\rho_2}</math>

burada:
* ''S'' — [[entropiya]]
* ''p'' — [[təzyiq]]
* ''V'' — [[həcm]]
* ''n'' — qazların mol sayı
* ''R'' isə universal qaz sabitidir

== Van-der-Vaalsda izotermik proses ==
[[Fayl:Van der Waals Isotherms.PNG|thumb|right|Van-der-Vaalsda izotermik proses]]
Bir mol qaz üçün Van-der-Vaals tənliyi aşağıdakı kimi yazılır:
: <math>\left(p+\frac{a}{V^2}\right)(V-b)=RT,</math>
burada:
* <math>p</math> — [[təzyiq]]
* <math>V</math> — molyar həcm
* <math>T</math> — mütləq [[temperatur]]
* <math>R</math> isə universal qaz sabitidir
İstənilən mol qaz üçün Van-der-Vaals tənliyi isə aşağıdakı kimidir:
: <math>\left(p+\frac{a\nu^2}{V^2}\right)\left(\frac{V}{\nu}-b\right)=RT</math>
burada:
* <math>V</math> — [[həcm]]
Van-der-Vaals izotermik proses vardır. Onun qrafikində P V ilə asılıdır. Yalnız bu asılılıqda P V ilə müxtəlif [[temperatur]]larda asılıdır.

== Buxarla gedən proseslər ==
Nəm buxar qaynama temperaturunda olur. Həmçinin, maye ilə quru doymuş buxarın qarışığından ibarət olduğundan, onun həcmi qarışığın həcmi kimi tapılır. Nəm buxar sahəsində izotermik proses izobar prosesinə uyğun olur. Deməli, burada izotermik prosesi izobar prosesi kimi qiymətləndirmək olar.

== İzotermik prosesin yaranması ==
İzotermik prosesin yaradılması üçün temperaturda olan qazın həcmini dəyişdirmək lazımdır. Qaynama hadisəsi və ya təzyiqdə olan sərt cismin suda üzməsi izotermik prosesə misal ola bilər. İzotermik prosesdə daxili işin görülməsi baş verir. Bu zaman bütün iş daxili işin görülməsinə sərf edilir. Sərt cisimdə və ya maye olan böyük yerdə izotermik proses cismin həcmini az dəyişdirir. Əgər faza keçməsi baş verərsə, onda sərt cismin və ya maye olan böyük yerdə izotermik proses cismin həcmini çox dəyişdirir. Bəzən izotermik prosesin həyata keçirilməsi üçün cismi Termostata yerləşdirirlər. Bu zaman mənbə də yaradıla bilər. Eyni zamanda Termometr ilə istiliyi ölçmək olar. Əgər izotermik proses yavaş gedirsə, onda termodinamik proses pozulmur. Bu zaman proses Dönən proses olur. İzotermik tez baş verirsə, onda bu zaman tarazlıq pozulur və proses dönməz proses olur. Dönməz prosesə Qısıq misal göstərilə bilər. Qısıqda temperatur dəyişkən olur. İzotermik prosesi daha aydın göstərmək üçün qrafikindən istifadə olunur. İzotermik prosesin qrafiki isə "İzoterm əyrisi" adlanır.

== İzotermik prosesdə təzyiq ==
İzotermik prosesdə təzyiqin necə baş verdiyini ətraflı müşahidə etmək üçün porşenlə sıxılmış kolbaya baxmaq lazımdır. Əgər porşeni kolbanın içində aşağıdan yuxarıya qaldırdıqda, qazaın genişlənməsi baş verir. Bu zaman təzyiq azalır. Lakin porşeni kolbanın içində yuxarıdan aşağıya sıxdıqda, qazın sıxılması baş verir. Bu zaman isə təzyiq artır. Həmin hadisələri P ilə V qrafikində müşahidə etmək mümkündür.<ref>[http://files.school-collection.edu.ru/dlrstore/d990bdae-6060-4c64-f09a-a40fe152f5a2/00144676691455313.htm İzotermik prosesin animasiyası] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200830121036/http://files.school-collection.edu.ru/dlrstore/d990bdae-6060-4c64-f09a-a40fe152f5a2/00144676691455313.htm |date=2020-08-30 }} Yoxlanılıb: 12 sentyabr 2014</ref>

== Tətbiqi ==
[[Fayl:Thermoproc.jpg|thumb|right|İzotermik proses, adiabat proses, tsiklik proses]]
İzotermik proseslər istənilən sistem növündə baş verə bilər. Yüksək strukturlaşdırılan maşınlar buna misal ola bilər. Bəzi yüksək hərarət mühərrikinin dövrələrinin müxtəlif hissələri yerinə yetirilən İzotermik proseslər və Karno dövrəsi ilə yaxınlaşdırıla bilər. Həmçinin, ərimə və faza dəyişiklikləri də izotermik proseslərdir.

Mükəmməl qaz üçün Coul qanununa görə, daxili enerji tam hərarətin funksiyasıdır. İzotermik prosesdə hərarət daimidir və ya dəyişməzdir. Beləliklə, daxili enerji də daimidir və ya dəyişməzdir. Daxili enerjidə təmiz dəyişiklik sıfırdır.

Mükəmməl və ya ideal qaz çərçivəsində, heç bir molekullararası qüvvələr yoxdur və qaz molekulları olduqca sonsuz kiçikdir. Buna baxmayaraq, real təmiz maddə üçün molekullararası qüvvələrə üstün gəlməkdə istifadə edilən enerjiyə müvafiq gələn daxili enerjinin komponenti var.

İzotermik prosesdə qazın həcmi dəyişəndə, hər [[molekul]] dəyişikliklərinin arasında orta ədəd məsafəsi də dəyişir. Beləliklə, əgər real təmiz qaz İzotermik prosesə məruz qalırsa, daxili enerjinin daxili temperatur bir yerdə ola bilən bu komponentində təmiz dəyişiklik var.<ref>[http://thesciencenetwork.org/programs/beyond-belief-enlightenment-2-0/peter-atkins Beyond Belief: Enlightenment 2 – Peter Atkins The Science Network] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20211202002843/http://thesciencenetwork.org/programs/beyond-belief-enlightenment-2-0/peter-atkins |date=2021-12-02 }} Yoxlanılıb: 12 sentyabr 2014</ref><ref>[http://physics-lectures.ru/molekulyarnaya-fizika-i-termodinamika/9-8-izotermicheskij-process/ Изотермический процесс] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220127092616/http://physics-lectures.ru/molekulyarnaya-fizika-i-termodinamika/9-8-izotermicheskij-process/ |date=2022-01-27 }} Physics-lectures.ru, Yoxlanılıb: 12 sentyabr 2014</ref><ref>[http://www.phyzika.ru/izotermaPro.html Изотермический процесс] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200216174040/http://phyzika.ru/izotermaPro.html |date=2020-02-16 }} Phyzika.ru saytında, Yoxlanılıb: 12 sentyabr 2014</ref><ref>[http://ens.tpu.ru/POSOBIE_FIS_KUSN/Молекулярная%20физика.%20Термодинамика/01-4.htm Законы идеальных газов] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20201021074427/http://ens.tpu.ru/POSOBIE_FIS_KUSN/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8F%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F%20%D1%84%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%B0.%20%D0%A2%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0/01-4.htm |date=2020-10-21 }} Yoxlanılıb: 12 sentyabr 2014</ref><ref>[http://chemistry.ru/course/content/models/isothermicprocess.html Kimyəvi termodinamika] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20180105120824/http://chemistry.ru/course/content/models/isothermicprocess.html |date=2018-01-05 }} Yoxlanılıb: 12 sentyabr 2014</ref>

== Ədəbiyyat ==
* M.C.Məmmədova İstilik texnikası, Azərnəşr, [[Bakı]], 1963, 240 s.
* Ə.M.Məmmədov, Ə.H.Hüseynzadə Ümumi istilik texnikası, Maarif, Bakı, 1973, 264
* Physics for Scientists and Engineers — with Modern Physics (6th Edition), P. A. Tipler, G. Mosca, Freeman, 2008, ISBN 0 7167 8964 7
* Encyclopaedia of Physics (2nd Edition), R.G. Lerner, G.L. Trigg, VHC publishers, 1991, ISBN (Verlagsgesellschaft) 3-527-26954-1, ISBN (VHC Inc.) 0-89573-752-3
* McGraw Hill Encyclopaedia of Physics (2nd Edition), C.B. Parker, 1994, ISBN 0-07-051400-3
* Physics with Modern Applications, L.H. Greenberg, Holt-Saunders International W.B. Saunders and Co, 1978, ISBN 0-7216-4247-0
* Essential Principles of Physics, P.M. Whelan, M.J. Hodgeson, 2nd Edition, 1978, John Murray, ISBN 0 7195 3382 1
* Савельев И. В. Курс общей физики:Молекулярная физика и термодинамика. — М.: Астрель, 2001. — Т. 3. — 208 с. — 7000 экз. — ISBN 5-17-004585-9.
* Савельев И. В. Курс общей физики:Волны.Оптика. — М.: Астрель, 2001. — Т. 4. — 256 с. — 7000 экз. — ISBN 5-17-004586-7.
* Ландау Л.Д., Ахиезер А.И., Лифшиц Е.М. Курс общей физики: Механика. Молекулярная физика.. — М.: Наука, 1965.
* Ландау Л. Д., Лифшиц Е. М. Статистическая физика Часть 1 // Теоретическая физика. — М.: Наука, 1976. — Т. V. — 584 с. — 45 000 экз.
* Сивухин Д. В. Общий курс физики. — М.: МФТИ, 2005. — Т. I. Механика. — 560 с.
* Сивухин Д. В. Общий курс физики. — М.: Наука, 1975. — Т. II. Термодинамика и молекулярная физика. — 519 с.
* П. С. Кудрявцев История физики. — М.: Гос. учебно-педагог. изд-во, 1956. — Т. 1. От античной физики до Менделеева. — 564 с. — 25000 экз.
* В.А. Кириллин, В.В. Сычев, А.Е. Шейндлин Техническая термодинамика: учебник для вузов. — М.: Издательство МЭИ, 2008. — 496 с.
* Thermodynamics, From Concepts to Applications (2nd Edition), A. Shavit, C. Gutfinger, CRC Press (Taylor and Francis Group, USA), 2009, ISBN (13-) 978-1-4200-7368-3
* Chemical Thermodynamics, D.J.G. Ives, University Chemistry, Macdonald Technical and Scientific, 1971, ISBN 0356-03736-3
* Elements of Statistical Thermodynamics (2nd Edition), L.K. Nash, Principles of Chemistry, Addison-Wesley, 1974, ISBN 0-201-05229-6
* Statistical Physics (2nd Edition), F. Mandl, Manchester Physics, John Wiley & Sons, 2008, ISBN 9-780471-91533
* White Frank M. Fluid Mechanics — 4th. — McGraw-Hill, New York., 1998. — ISBN 978-0072281927.
* rient Blackswan, 1990. — P. 85–88. — 480 p. — ISBN 9780861319596.
* 4th Ed.. — Taylor & Francis, 2003. — P. 47. — 618 p. — ISBN 9781560329923.
* Springer, 1993. — P. 141. — 212 p. — (Macmillan physical science). — ISBN 9781563960307.
* Nuclear Physics. — Academic Press, 1963. — Vol. 5. — P. 187. — 886 p. — (Methods in Experimental Physics). — ISBN 9780124759459.

== İstinadlar ==
{{İstinad stili}}
{{İstinad siyahısı|2}}

== Xarici keçidlər ==
{{Vikianbar kateqoriyası|Isothermal process}}
{{Portal|Fizika}}
* [http://bse.sci-lib.com/article052010.html Böyük Sovet Ensiklopediyasında İzotermik proses haqqında]{{ref-ru}}
* [http://www.shtrakov.net/Heat_Phys.htm Лекции. Топлофизика]{{ref-ru}}
* [http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/Hbase/thermo/isoth.html Isothermal process]
* [http://www.webqc.org/van_der_waals_gas_law.html Van der Waals Equation Solver]
* [http://faculty.wwu.edu/vawter/PhysicsNet/Topics/Thermal/vdWaalEquatOfState.html Some values of a and b in the 2nd equation] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20100725031630/http://faculty.wwu.edu/vawter/PhysicsNet/Topics/Thermal/vdWaalEquatOfState.html |date=2010-07-25 }}
* [http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/thermo/isoth.html İzotermik proses]

{{Termodinamik proses}}

[[Kateqoriya:Termodinamik proseslər]]
[[Kateqoriya:Atmosfer termodinamikası]]